Trudności w nauce czytania i pisania to problem, który dotyka wiele dzieci. Warto wiedzieć, że przyczyną tych trudności mogą być specyficzne zaburzenia rozwojowe – dysleksja, dysgrafia oraz dysortografia. Wczesna diagnoza dysleksji, dysgrafii i dysortografii jest kluczowa dla wdrożenia skutecznej terapii oraz dostosowania wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb ucznia. W tym artykule wyjaśniamy, czym są te trudności, jakie dają objawy, jak wygląda proces ich rozpoznawania oraz w jaki sposób może pomóc poradnia psychologiczno-pedagogiczna.
Dysleksja – czym jest?
Dysleksja rozwojowa to specyficzne trudności w nauce czytania, które nie wynikają z deficytów intelektualnych, braku motywacji czy zaniedbań środowiskowych.
Objawy dysleksji:
-
trudności z nauką liter i łączeniem ich w sylaby,
-
wolne tempo czytania,
-
częste przekręcanie wyrazów,
-
zgadywanie słów zamiast ich odczytywania,
-
kłopoty z rozumieniem przeczytanego tekstu,
-
trudność z zapamiętywaniem sekwencji (np. dni tygodnia, alfabetu),
-
unikanie głośnego czytania.
Dysleksja często współwystępuje z innymi trudnościami, takimi jak dysgrafia i dysortografia, dlatego ważna jest kompleksowa diagnoza w poradni psychologiczno-pedagogicznej.
Dysgrafia – problem z pisaniem
Dysgrafia to zaburzenie rozwoju umiejętności pisania, które objawia się trudnościami w opanowaniu estetycznego i czytelnego pisma. Dzieci z dysgrafią mają kłopoty z motoryką małą i koordynacją ręka–oko, co przekłada się na nieczytelne pismo, nieprawidłowości w kształcie liter i nieregularne odstępy między nimi.
Objawy dysgrafii:
-
bardzo nieczytelne pismo (nawet dla autora tekstu),
-
zbyt duży lub zbyt mały nacisk na długopis,
-
zmienne rozmiary liter i brak zachowania proporcji,
-
trudności z utrzymaniem linii pisma,
-
szybkie męczenie się podczas pisania,
-
niechęć do pisania ręcznego.
Diagnoza dysgrafii jest możliwa w specjalistycznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, gdzie przeprowadzane są testy grafomotoryczne oraz ocena sprawności manualnej.
Dysortografia – trudności z poprawną pisownią
Dysortografia to trudność w opanowaniu zasad ortografii, mimo poprawnego rozwoju intelektualnego oraz znajomości reguł ortograficznych. Dziecko z dysortografią może znać zasady pisowni, ale nie potrafi ich zastosować podczas pisania, zwłaszcza spontanicznego.
Objawy dysortografii:
-
liczne błędy ortograficzne, zwłaszcza w pisaniu ze słuchu,
-
mylenie głosek podobnie brzmiących (np. f-w, s-z, p-b),
- mylenie liter podobnych graficznie
- opuszczenia liter, sylab, słów w zapisie
- zamiana kolejności liter w słowie
- nieuzasadnione łączenie liter
- trudności w pisowni zmiękczeń, samogłosek nosowych
-
niekonsekwentne stosowanie zasad ortografii,
-
błędy mimo wielokrotnych ćwiczeń i znajomości zasad.
Diagnoza dysortografii również wymaga specjalistycznej oceny, którą oferuje poradnia psychologiczno-pedagogiczna.
Jak wygląda diagnoza dysleksji, dysgrafii i dysortografii?
Proces diagnozy rozpoczyna się zazwyczaj po ukończeniu I klasy szkoły podstawowej, kiedy dziecko miało już szansę nabyć podstawowe umiejętności czytania i pisania. Poradnia psychologiczno-pedagogiczna przeprowadza szczegółową ocenę, która obejmuje:
-
Wywiad z rodzicami – pozwala zrozumieć, kiedy pojawiły się trudności i w jakich sytuacjach są najbardziej widoczne.
-
Badania psychologiczne – ocena funkcji poznawczych, takich jak pamięć, uwaga, koncentracja, intelekt.
-
Badania pedagogiczne – analiza umiejętności szkolnych (czytanie, pisanie, rozumienie tekstu, znajomość ortografii) i funkcji percepcyjno-motorycznych.
-
Analiza dokumentacji ( w tym opinii nauczyciela, dokumentacji medycznej)
- Wydanie opinii i omówienie wyników diagnozy
Po zakończeniu diagnozy rodzice otrzymują opinię, która może być podstawą do przyznania dziecku dostosowań edukacyjnych (np. wydłużony czas pisania sprawdzianów, ocena treści bez uwzględniania błędów ortograficznych).
Rola poradni psychologiczno-pedagogicznej
Poradnia psychologiczno-pedagogiczna to instytucja, która nie tylko zajmuje się diagnozą, ale również wspiera dzieci i młodzież w dalszym rozwoju. Po uzyskaniu opinii o specyficznych trudnościach w nauce, możliwe jest wdrożenie indywidualnego planu pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkole.
W poradni Trampolina można również skorzystać z terapii:
-
terapia pedagogiczna – rozwijająca funkcje percepcyjno-motoryczne, pozwala nabywać umiejętności czytania i pisania na adekwatnym poziomie
Dlaczego warto działać wcześnie?
Wczesne rozpoznanie trudności i objęcie dziecka odpowiednią pomocą znacznie zwiększa jego szanse na sukces edukacyjny i emocjonalny. Dziecko, które otrzymuje zrozumienie i wsparcie, lepiej radzi sobie ze stresem i buduje pozytywną samoocenę.
Podsumowanie
Dysleksja, dysgrafia i dysortografia to poważne, ale możliwe do zdiagnozowania i terapii trudności w uczeniu się. Kluczowe znaczenie ma szybka diagnoza w poradni psychologiczno-pedagogicznej oraz systematyczna praca nad rozwijaniem słabych funkcji. Rodzice i nauczyciele odgrywają tu ogromną rolę – ich czujność i zaangażowanie mogą zdecydować o dalszym rozwoju dziecka.
Im wcześniej, tym lepiej!
